2 april 2019 | Blog
In BT Magazine verscheen onderstaand artikel van SADC’ers Reinoud Fleurke en Yasha Schadee.
Met het rijksbrede programma Circulaire Economie (2016) en het Grondstoffenakkoord (2017) heeft Nederland de ambitie om in 2050 volledig circulair te zijn. Dit betekent dat de economie dan volledig draait op herbruikbare of hernieuwbare grondstoffen. De urgentie is dus hoog. Ook bij bedrijventerreinen, waar het verbruik van energie, materialen en water groot is. Met de kennis dat alleen al in de Metropoolregio Amsterdam zo ongeveer 1500 gronduitgiftes plaatsvinden tot 2030, liggen op deze werklocaties enorme kansen om aan de klimaatdoelstelling te werken. Dat zie je ook terug in de ambities. Circulariteit op bedrijventerreinen staat namelijk als onderwerp hoog op de agenda. Maar hoe moet dit in de praktijk worden weergegeven? Een concrete uitvoering ontbreekt nog. Daarom gingen SADC en SKBN aan de slag met een realitycheck. Een onderzoek en toolkit met als doel circulair ontwikkelen concreet maken.
De korte levensduur van bedrijfsgebouwen en werklocaties, in tegenstelling tot woongebieden, maakt het nog belangrijker om na te denken over de adaptiviteit van locaties en herbruikbaarheid van materialen. In tegenstelling tot woningbouw is de termijn waarop materialen van gebouwen vrijkomen voor hergebruik, sneller in zicht. De kans dat transformatie van werklocatie naar andere functies op termijn plaats gaat vinden is groot. Denk aan de transformatie van een bedrijfsgebouw naar hotel. Bij werklocaties en bedrijfsgebouwen die nu ontwikkeld worden, moeten we er rekening mee houden dat zij voor 2050 herontwikkeld worden. De urgentie is daarom hoog om circulaire principes in te zetten en te sturen op multicycliciteit van werklocaties. Daar kan veel winst worden behaald.
Afwegingskader
Van de 1500 gronduitgiftes komt ruim 60 procent van de uit te geven grond in handen van particuliere eigenaren. Willen we in 2030 minimaal 50 procent van de grondstoffen die bij bouw- en exploitatie worden gebruikt, halen uit secundair en hergebruikt materiaal? Dan moeten we nu al samen met de private sector methodes en werkwijzen bedenken hoe dat te doen. Daarom gingen gemeente Haarlemmermeer, Haven van Amsterdam, SADC, SKBN en gemeente Amsterdam aan de slag met het zogenoemde afwegingskader. Het resultaat, het rapport Circulaire werklocaties, is in de Week van de Circulaire Economie gelanceerd. Het rapport is uitgewerkt in samenwerking met HorYzoN, Metabolic, APTO architects, Akro Consult, SADC en Ecorys.
Kloof ambitie en realiteit
Gebiedsontwikkelaars hebben vaak hoge circulaire ambities die in de praktijk niet altijd ruimtelijk realiseerbaar of financieel haalbaar zijn. Doel met het afwegingskader was onderzoeken hoe de kloof tussen ambitie en realiteit, én de financiële haalbaarheid zoveel mogelijk overbrugd kunnen worden. Reinoud Fleurke, manager gebiedsontwikkeling SADC: ‘Wij kunnen met de inzichten uit dit onderzoek én de tools die we daarin aanbieden, faciliteren in een optimale samenwerking tussen actoren. Als gebiedsontwikkelaar willen we helpen de soms verschillende en tegenstrijdige belangen bij elkaar te brengen. Maar ook inzichtelijk krijgen welke investeringen en welke ruimte er nodig is om met die ambitie een werklocatie circulair te ontwikkelen.’
Speelveld inzichtelijk
‘We doen dat door een analyse te maken van de stromen, zowel de ruimtelijke als financiële per werklocatie. Hiermee kunnen we realistische en ambitieuze doelstellingen opstellen en daar ook vervolgens concrete maatregelen aan koppelen. Zowel op gebieds-, kavel- en gebouwniveau. Het resultaat is een circulair gebiedsplan. Met het speelveld in kaart waarin de gebiedsontwikkelaar met eigenaren, ondernemers en andere stakeholders gaat samenwerken om circulaire doelstellingen te realiseren. Om een optimale uitkomst te krijgen van dat proces zijn spelregels nodig in de vorm van een dynamische gronduitgiftestrategie.’
Toolkit voor gebiedsontwikkelaars
Er is een toolkit voor gebiedsontwikkelaars ontwikkeld, waarin inzichtelijk wordt gemaakt wat mogelijk is, zowel op de SADC-terreinen als bij andere ontwikkelaars. In het circulaire gebiedsplan worden letterlijk en figuurlijk ruimte en flexibiliteit gecreëerd om afwegingen en keuzes te maken wat wel en wat niet haalbaar is. De vrijheid van de keuzemogelijkheden is ook van belang, omdat de gebiedsontwikkelaar slim moet kunnen inspelen op de customer buying journey van de ondernemer. Waar mogelijk wordt de ondernemer ontzorgd. Samen met de ondernemer wordt gezocht naar innovaties, op basis van bedrijfsspecifieke belemmeringen en kansen. Daarmee wordt voorkomen dat de ambities onterecht naar beneden worden bijgesteld.
Het vervolg
Om te voorkomen dat het rapport in de la komt te liggen, wordt momenteel al ingezet op het verder concretiseren van de aanpak aan de hand van meerdere pilotprojecten, verspreid over Nederland. SKBN is het platform waar betrokken partijen leerervaringen en resultaten delen. Belangrijk is om het proces te blijven herijken en tools te blijven ontwikkelen om het uitgifteproces te ondersteunen ten einde (meer) circulaire werklocaties te creëren. Het eerste pilotproject is Business Park Amsterdam Osdorp, in samenwerking met de gemeente Amsterdam.
Lees hier de volledige publicatie.
Bron: BT Magazine