21 maart 2018 | Nieuws
“Wij praten over oogsten, niet over maaien en samen met bedrijven die de kar kunnen trekken.” Micha Hes van Havenbedrijf Amsterdam sprak 8 maart op een bijeenkomst van Projectbureau Herstructurering Bedrijventerreinen (PHB) over kwaliteitsverbetering en verduurzaming van bedrijventerreinen. Het havenbedrijf heeft de koers uitgestippeld naar een circulaire haven, een haven met ruimte voor innovatie en nieuwe businessmodellen. Het is daarmee een voorbeeld voor anderen die werken aan een toekomstbestendige werklocatie.
De PHB-bijeenkomst in Hoofddorp had precies dat doel: inspiratie en handvatten aanreiken voor kwaliteitsverbetering en verduurzaming van bedrijventerreinen. De toehoorders werden daarnaast geïnformeerd over bestaande subsidies voor kwaliteitsverbetering, de HIRB en OTW. Tientallen vertegenwoordigers van gemeenten en het bedrijfsleven in de Metropoolregio Amsterdam waren er bij. Een van hen was duidelijk over de reden van zijn interesse voor duurzaam en circulair: “Als kind van de verspilling heb ik iets goed te maken met de wereld.”
Het besef groeit: duurzaam moét en is ook steeds vaker een harde eis vanuit de overheid. Kim Ruijs van de provincie Noord-Holland onderstreepte dit met een toelichting op de ‘HIRB-Tender nieuwe stijl’. De subsidieregeling voor het opwaarderen van bedrijventerreinen op de ABCD-lijst staat per april weer open. Nieuw is dat nu een tegemoetkoming in proceskosten kan worden aangevraagd. Ook is bij de beoordeling van subsidieaanvragen het een en ander veranderd in de wegingscriteria. “We kijken nu ook meer naar het beheer van een terrein. Zo willen we voorkomen dat we over tien jaar weer moeten herstructureren”, aldus Ruijs.
“Circulair is dingen zo lang mogelijk in de economie houden”
De eis is helder, maar hoe stap je over op circulair en wie kan er bij helpen? Een kijkje bij de buren is een goed begin. Zo is in Amsterdam de toekomstbestendige haven volop in ontwikkeling. Business developer Micha Hes: “In 2030 moet de haven minder lineair en minder fossiel zijn. Wij zoeken dus nieuwe businessmodellen.” In de strategische Visie 2030 heeft Havenbedrijf Amsterdam vier terreinen vastgesteld waar een opgave en kansen liggen: logistiek en bereikbaarheid, de energietransitie, de digitale haven (internet of things) en de circulaire economie. Hes: “Circulair is dingen zo lang mogelijk in de economie houden vóór ze worden afgedankt. Dat heeft vooral veel impact op de 2.600 hectaren die we beheren.”
Het havenbedrijf heeft een duidelijke ambitie, een circulaire duurzame haven, en een heldere strategie: clusteren. Bij het ontwikkelen van de haventerreinen wordt gekeken of nieuwe en bestaande bedrijven elkaar kunnen aanvullen. Hes noemt het watercluster en de bedrijven Simadan en Orgaworld die volgens hem in volledige symbiose zijn. Beide maken biobrandstoffen uit organische reststromen. Simadan-dochter Rotie verzamelt vetten in, het nabijgelegen Chaincraft gebruikt ze als grondstof. “Als Havenbedrijf faciliteren we en verbinden we partijen.” Hes vervolgt: “Onze volgende uitdaging is het inrichten van de circulaire schil. We doen onderzoek naar een bepaalde locatie in het havengebied en wethouder Van der Burg heeft al toegezegd dat daar voorlopig niet gebouwd gaat worden.”
“Ergens moet er een knop om”
De Amsterdamse wethouder houdt ruimte beschikbaar voor vernieuwing. Ook dat is een belangrijke voorwaarde voor succes, bleek tijdens de PHB-bijeenkomst. Gerard Kamphorst vertelde hoe Airport Business Park Lijnden met zonnepanelen toewerkt naar een co2-neutraal bedrijventerrein in 2023. De bedrijven willen de opgewekte energie op het park houden en denken erover een energiecentrale aan te leggen in een toekomstige parkeergarage. “Die blijkt niet in het bestemmingsplan te passen. We zijn nu een hoop aan het losmaken bij de gemeente en dat zou eigenlijk andersom moeten zijn. Ergens moet er een knop om.” Kamphorst benadrukt dat er mensen nodig zijn die verduurzaming serieus kunnen oppakken: “Wij hebben als parkmanagement het geluk dat we daar volledig de tijd en de ruimte voor krijgen van het bestuur.”
Er zijn meer succesvolle voorbeelden in de regio, zoals bedrijventerrein Zandvoort Nieuw Noord waar een aantal bedrijven plaats gaat maken voor woningen. Binnen twee jaar is een nieuw bestemmingsplan ontwikkeld en kan er gebouwd worden. Het geheim van de Zandvoortse aanpak is volgens Frank de Vries van de gemeente Haarlem een integrale gebiedsontwikkeling en co-creatie door alle betrokken partijen. De Vries: “Het is belangrijk dat iedereen meedoet en dat de deelnemers geprikkeld worden. We hebben ondernemers zo vroeg mogelijk en zo open mogelijk meegenomen in de dialoog.” Bedrijven die weg moeten uit het transformatiegebied, blijven niet in de kou staan. “Er is een inventarisatie gemaakt op andere bedrijventerreinen en is er een referentieregeling zodat ze daar voorrang krijgen. Ook denkt de gemeente over een herhuisvestingvergoeding.”
Een goede communicatie en adviseurs die de weg kennen in wet- en regelgeving en in de wereld van verduurzaming, maken de cirkel rond. Kamphorst: “Als ik niet met PHB in contact was gekomen, had ik veel dingen niet geweten.” Er zijn tal van marktpartijen met bepaalde expertises. Die kunnen bijvoorbeeld onderzoeken of glasvezel beter collectief kan worden aangevraagd, omdat bedrijven individueel de hoofdprijs betalen. Stichting ClimateMatters adviseert over de mogelijkheden voor vergroening en helpt tempo maken, op dit moment in de Waarderpolder in Haarlem. Ton Belderok: “Met groen voel je je prettig, maar vergroenen is meer. Water, hitte en stof waren hinderlijk en zijn inmiddels een product. Stof is het gas van het havenbedrijf. En hitte in combinatie met zonnepanelen is energie. Wat als last werd ervaren, levert steeds vaker geld op.”
Plannen voor duurzame energie of het circulair maken van een bedrijventerrein?
Onze tips:
- Werk een heldere visie en bijbehorende strategie uit: waarom, hoe, wat?
- Inventariseer de behoefte onder ondernemers, selecteer goede voorbeelden en win advies in over maatregelen op de thema’s duurzame energie en circulaire economie (stappenplan, subsidiemogelijkheden, experts met kennis en ervaring, etc.).
- Start met experimenteren en voer, indien nodig, aanpassingen door. Durf ruimte vrij te maken voor vernieuwing en uitgesteld resultaat.
- Neem betrokken partijen vroeg mee in het proces en zorg dat er ambassadeurs komen die intrinsiek gemotiveerd zijn en de boodschap over duurzame energie of circulaire economie actief uitdragen.
- Onderzoek of, hoe en welke partijen complementair kunnen zijn aan elkaar.
- Zorg voor een transparante communicatie en heldere afspraken die nagekomen worden.
- Vier successen en gebruik ze om het groter te maken.
Neem voor advies of ondersteuning over duurzame energie en circulaire economie contact op met Rosemarijn Verdoorn van PHB via r.verdoorn@sadc.nl of 06 – 30 12 96 06.
Foto: Port of Amsterdam
Download hier de presentaties van de bijeenkomst.