24 juli 2020 | Nieuws
Maandag 6 juli organiseerde PHB samen met Ontwikkelbedrijf Noord-Holland Noord (NHN) en Stec Groep het webinar corona en bedrijventerreinen. Dat dit een actueel onderwerp is, bleek uit het feit dat er bijna vijftig deelnemers waren. Niet helemaal verwonderlijk. Immers, ook ondernemers op bedrijventerreinen worden hard geraakt door de coronacrisis en hierdoor zijn veel bedrijven bezig met overleven. Positief is dat bedrijven elkaar nu ook meer opzoeken en samenwerken. Ook is er veel (financiële) ondersteuning van de overheid aan bedrijven. Als deze inspanningen en ondersteuning ook verbonden worden aan investeringen in duurzame maatregelen, ontstaat een win-win. Verduurzaming van bedrijventerreinen draagt bij aan het behalen van de klimaatdoelstellingen van overheden èn, zo blijkt ook in de praktijk, aan het opzetten van verdien- en organisatiemodellen voor ondernemers, ook naar de toekomst toe.
Bedrijventerreinen, de impact van de coronacrisis en de kansen en knelpunten voor ondernemers ook in relatie tot verduurzaming. Daarover gingen PHB, NHN, Stec Groep, Milgro en Meerlanden met de deelnemers in gesprek.
Inleiding Stec Groep
De inleidende presentatie van Jasper Beekmans en Evert-Jan de Kort (beiden van Stec Groep) startte met een korte poll met drie stellingen voor de deelnemers:
- We constateren veel minder investeringen op onze bedrijventerreinen sinds de coronacrisis.
Antwoorden:
33% ja
25% nee
42% weet ik niet
- Bedrijven zetten nu alle duurzaamheidsambities aan de kant.
Antwoorden:
17% ja
61% nee
22% weet ik niet
- Bedrijventerreinen staan nu echt hoog op de agenda binnen de gemeente.
Antwoorden:
47% ja
31% nee
22% weet ik niet
Corona heeft negatieve impact op bedrijventerreinen, maar tegelijk is het ook een grote kans om werk te maken van de opgaven die er ook voor de coronacrisis al waren. De Nederlandse economie staat nog steeds voor de opgave om grote next economy trends zoals digitalisering, verduurzaming en meer samenwerking een plek te geven. En bedrijventerreinen vervullen in veel van deze trends een sleutelrol.
Specifiek voor Noord-Holland geldt dat de bedrijventerreinen er goed voor staan. Voor de terreinen in de Metropoolregio Amsterdam valt op dat ze ruimtelijk-economisch goed presteren. Sinds het onderzoek in 2018 zijn er verschillende regio’s en gemeenten aan de slag gegaan met concrete plannen voor verbetering van terreinen. Het onderzoek naar de toekomstbestendigheid in Noord-Holland Noord laat zien dat er veel Next Economy potentie aanwezig is.
Tot slot werden tips gedeeld voor duurzaam herstel op bedrijventerreinen. Belangrijk is om volle aandacht te blijven houden vanuit accountmanagement voor bedrijventerreinen. Uit de poll werd opgemaakt dat bij ongeveer de helft van de deelnemers het thema bedrijventerreinen hoog op de agenda staat. Maar bij een op de drie ook nog niet. Dit terwijl bedrijventerreinen de duurzame herstel-hotspots zijn van de economie. Bijvoorbeeld omdat hier veel duurzaamheidsinvesteringen kunnen plaatsvinden, er veel bedrijven in stuwende sectoren zitten die zorgen voor herstel van directe en indirecte (in de keten) werkgelegenheid. Door de deelnemers werd deze conclusie gelukkig gedeeld: ruim 60% gaf aan dat bedrijven hun duurzaamheidsambities niet aan de kant zetten. Verschillende overheden hebben hier al regelingen voor opgetuigd.
Voor Noord-Holland geldt dat de uitgangspositie goed is. Er zijn voldoende aanknopingspunten om aan de slag te gaan. Opgaven moeten nu vooral samenhangend worden opgepakt. Bedrijventerreinen hebben raakvlakken met de arbeidsmarkt, energietransitie , biodiversiteit en klimaat om maar een paar voorbeelden voor koppelkansen te noemen.
Break-outsessie 1
Coronacrisis: ondersteuning bedrijfsleven/MKB op bedrijventerreinen door middel van energietransitie op bedrijventerreinen
Jan Boudesteijn (mede-initiator en voorzitter van de Vereniging GreenBizIJmond) gaf een toelichting op de GreenBizIJmond. Gespreksleider was Nico Meester van het NHN. In deze break-outsessie kwamen drie punten nadrukkelijk naar voren.
Punt 1
De kracht van de GreenBizIJmond zit in de goede samenwerking tussen bedrijfsleven, gemeente en Omgevingsdienst (OD IJmond). Dit is een belangrijke basis om tot goede resultaten te komen. Een dergelijke samenwerking bouw je echter niet zomaar op. Vanuit het bedrijfsleven is gestart met een aantal toonaangevende bedrijven die hun nek hebben uitgestoken en wilden investeren in duurzaamheid. Hierbij is nadrukkelijk de samenwerking gezocht met de gemeente en de OD IJmond die bedrijven stimuleren om mee te doen (wortel) in plaats van de nadruk op handhaving (stok). Ook brengt de Omgevingsdienst veel menskracht (capaciteit) en kennis in. Hierbij is het ook van belang dat gemeenten (al dan niet via de omgevingsdiensten) voor de langere termijn in relatiemanagement met bedrijven investeren waarbij continuïteit van bemensing essentieel is. Dus als gemeente niet het ene jaar wel en het andere jaar niet investeren in het contact met bedrijven. Ook bestuurlijke en financiële steun vanuit de publieke kant is essentieel en een voorwaarde om verduurzaming en de energietransitie op bedrijventerreinen een “push” te geven.
Punt 2
Door de coronacrisis zijn veel ondernemers op bedrijventerreinen gedwongen om de focus te leggen op hun kernactiviteiten en de continuïteit van hun bedrijf. Investeringen van bedrijven in duurzaamheid of de energietransitie worden stopgezet of uitgesteld. Een investeringsfonds voor bedrijventerreinen waarbij het economisch herstel gekoppeld wordt aan duurzaamheid is daarom heel belangrijk om bedrijven vertrouwen te geven en te laten investeren.
Punt 3
Economie en duurzaamheid zijn thema’s die nadrukkelijk aan elkaar gekoppeld zijn en naar de toekomst toe steeds nadrukkelijker met elkaar verbonden zullen zijn. Maar ook tussen duurzaamheid en het sociale domein is er een nauwe relatie. Denk aan de effecten van de coronacrisis op de werkloosheid, de kansen die verduurzaming en de energietransitie kunnen bieden voor nieuwe arbeidsplaatsen maar waarvoor gerichte scholing en zo nodig omscholing essentieel is. Zo wordt vanuit de GreenBiz nadrukkelijk samengewerkt met het Nova College om studenten gericht op te leiden.
Kortom, in relatie tot het onderwerp van de break-outsessie: wil je de versnelling van verduurzaming en de energietransitie op bedrijventerreinen versnellen en opschalen? Dan is aandacht voor en actie op voornoemde 3 punten van belang. Gemeenten kunnen hier een belangrijke rol in vervullen door middel van integrale samenwerking. Zowel intern, tussen verschillende teams en afdelingen, als extern met het bedrijfsleven en eventueel kennisinstellingen.
Break-outsessie 2
Kansen voor circulaire economie
Meerlanden
Diederik Notenboom van Meerlanden vertelde waar het grondstoffen- en energiebedrijf op het gebied van circulaire economie mee bezig is. Meerlanden bedient met haar dienstverlening dertig gemeenten (waarvan acht aandeelhouder zijn) en ca. vierduizend bedrijven in de regio Haarlemmermeer en Duin- en Bollenstreek. Zij zamelen afval in, verwerken organisch afval tot zes nieuwe producten, sorteren en demonteren elektronisch afval. Ook voeren zij onderhoud uit aan groen, wegen, riolering en speelvoorzieningen, maar ook straatreiniging bestrijding van onkruiden op verharding, gladheid en plaagdieren. Voor bedrijven is er een uitgebreid dienstenpakket: van afvalinzameling tot parkmanagement. Het programma van A tot Zero betekent dat Meerlanden samen met een bedrijf de grondstoffenstromen van het bedrijf in kaart brengt. Op die manier krijgen beide partijen zicht op de mogelijkheden om grondstofverbruik te verminderen (reduce) welke grondstoffen opnieuw gebruikt kunnen worden (re-use) en waar grondstoffen gerecycled kunnen worden. Zo wordt er invulling gegeven aan de circulaire ambities van Meerlanden, en brengen zij samen met partners de circulaire samenleving een stap dichterbij. Bij al die activiteiten wordt gezocht naar meervoudige waardecreatie en een gezonde business case. Meerlanden biedt bovendien aan ca. 120 medewerkers werkgelegenheid via sociale arbeidsparticipatie. Op die manier maken zij niet alleen impact voor milieu maar ook op menselijk vlak.
De coronacrises leidt voor bepaalde grondstofstromen tot meer werk. Voorbeelden zijn verwerking van groente- fruit en tuinafval, inzameling van (grof) huishoudelijk restafval, ziekenhuisafval en producten die binnenkomen bij de kringloopwinkels. Bij andere grondstofstromen is juist een sterke daling te zien, zoals bij de horeca.
Door juist nu je productieproces/dienstverlening tegen het licht te houden met het ‘Programma van A tot Zero’ krijg een bedrijf zicht op het gebruik van grondstoffen en inzicht in de optimalisatiemogelijkheden. Door die vervolgens te implementeren, kunnen bedrijven sterker uit de crisis komen en beter voorbereid op de (circulaire) toekomst.
Meerlanden doet een oproep aan gemeenten en de provincie om meer ruimte te creëren (fysiek en in regels) voor circulaire initiatieven.
Milgro
Francien Eppens startte haar presentatie met een korte animatiefilm:
Milgro biedt met de technologie, methodiek en aanpak bedrijven inzicht in hun afval- en grondstofprestaties wat bijdraagt aan het verduurzamen van bedrijventerreinen. Door bedrijvenparkbeheerders en business clubs in te zetten (te benaderen), is een collectieve aanpak op een bedrijventerrein mogelijk. In coronatijd is de behoefte meer gedreven door controle over kosten en iets minder vanuit duurzaamheidsbelang. Bedrijven hebben meer behoefte aan flexibiliteit om diensten af te schalen enerzijds en aan grip op kosten anderzijds. Milgro biedt beide, zonder per definitie de ecologische waarde los te laten.
Circulaire doelstellingen zijn per definitie meer gericht op impact op de lange termijn. Circulariteit vraagt echter wel van bedrijven dat ze bereid zijn verder vooruit te kijken en meer over de grenzen van hun bedrijf en keten heen. In een crisissituatie hebben mensen daar meer moeite mee dan anders. Feiten en data bieden dan houvast om toch stappen te zetten.
Gemeenten en provincie zouden inzicht moeten hebben in wat relevante doelen zijn om ondernemers op bedrijventerreinen in actie te brengen. Op die manier kunnen er doelen worden gesteld die passen bij het type bedrijf (en haar afval- en grondstoffen) en wordt duidelijk waar gezamenlijk commitment op te vinden is. Van belang is ook dat projecten continu gemonitord worden.
Downloads
Presentatie Meerlanden (volgt nog)
NB. GreenbizIJmond en Milgro maakten geen gebruik van een presentatie.
Meer weten? Neem dan contact op met ons op via f.vanderbeek@sadc.nl.